Rodzaje kredytów

Podziału kredytów można dokonać przy zastosowaniu różnych kryteriów, wśród których najważniejsze są:

1. okres kredytowania,
2. formy kredytu (metody udzielania),
3. przedmiot kredytu (cel),
4. sposoby zabezpieczenia spłaty kredytu,
5. waluta kredytu.

• kredyty krótkoterminowe, udzielane na okres do 1 roku,
• kredyty średnioterminowe, z terminem spłaty od 1 roku do 3 lat,
• kredyty długoterminowe, z terminem spłaty powyżej 3 lat.

• w rachunku bieżącym, zadłużenie występuje w postaci salda debetowego na rachunku bieżącym kredytobiorcy. Powstaje ono w wyniku jego dyspozycji płatniczych, realizowanych w ciężar tego rachunku. Natomiast wpływy na rachunek bieżący zmniejszają zadłużenie. W tej grupie kredytów może wystąpić kredyt otwarty (in blanco) lub kredyt kasowy (udzielony w związku z czasowym brakiem gotówki w kasie).
• na rachunku kredytowym otwartym specjalnie w celu ewidencjonowania wykorzystania i spłaty kredytu. Może to być kredyt docelowy, na wymagalne zobowiązania, kasowy, sezonowy lub linia kredytowa. Linia kredytowa umożliwia finansowanie wielu transakcji w ramach określonego w umowie limitu kredytowego.
• kredyt dyskontowy, polegający na potrąceniu odsetek dyskontowych w związku z regulowaniem należności przed terminem spłaty.
• akceptacyjny, oddawany jest do dyspozycji kredytobiorcy w postaci zaakceptowanych weksli.
• związany ze skupem faktur (skup wierzytelności, factoring).

• Obrotowe, najczęściej krótkoterminowe, przeznaczone na bieżące potrzeby związane z działalności gospodarczą kredytobiorcy. Mogą być udzielane zarówno w rachunku bieżącym jak i kredytowym. Kredyty obrotowe w rachunku bieżącym są udzielane na różne cele i w związku z przeznaczeniem mogą być tradycyjnie nazywane np. kredytami sezonowymi (np. na zapasy cukru w cukrowniach), kredytami na skup (produktów rolnych), kredytami na należności odbiorców itp.
• Inwestycyjne, udzielane na dłuższy okres w związku z finansowaniem nakładów gospodarczych, których celem jest stworzenie lub powiększenie zasobów środków trwałych. Kredyty inwestycyjne z reguły są udzielane w rachunku kredytowym.

• Lombardowe, zabezpieczone zastawem przedmiotów i papierów wartościowych, towarów itp.,
• Hipoteczne, zabezpieczone hipoteką ustanowioną na nieruchomości stanowiącej własność kredytobiorcy lub innej osoby np. poręczyciela.

• Złotówkowe, udzielane w złotych polskich,
• Dewizowe, udzielane w walucie obcej.

Kredyt akceptacyjny - Polegaja na odpłatnym akceptowaniu przez bank ciągnionych na niego trat i zobowiązaniu do udzielania kredytu na wykupienie tych trat. Ten rodzaj operacji wykonywany jest zazwyczaj przez tzw. pierwszorzędny bank i gwarantują zapłatę każdemu kolejnemu posiadaczowi weksla. Kredyt akceptacyjny występować może w postaci linii kredytu akceptacyjnego, która jest limitem kredytowym przyznanym kredytobiorcy. Może być udzielany jako kredyt odnawialny, lub nieodnawialny, gdy każdy wykupiony weksel zmniejsza wysokość przyznanego kredytu.

Kredyt bankowy - Polega na postawieniu przez bank do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, który zobowiązuje się zwrócić je wraz z odsetkami w umownym terminie.

Kredyt dewizowy - Udzielany jest głównie w pięciu podstawowych walutach, tj. dolarach USA, markach niemieckich, funtach szterlingach oraz frankach francuskich i szwajcarskich. Tego rodzaju kredyty mogą być oprocentowane według stopy zmiennej lub stałej. Spłata kredytu wraz z odsetkami i prowizją odbywa się w złotych według kursu obowiązującego w dniach spłaty kredytu.

Kredyt dyskontowy - Kredyty te polegają na dyskontowaniu weksli, tzn. na wykupie weksli przez bank przed terminem płatności, z potrąceniem odsetek dyskontowych zwanych dyskontem, których wielkość zależy od wysokości stosowanej stopy dyskontowej (procentu) i okresu liczonego od daty operacji do dnia płatności weksla.
Weksel, będący wyrazem kredytu kupieckiego w transakcji kupna- sprzedaży, staje się przenośnym instrumentem płatniczym, który w operacji dyskonta bankowego zostaje przekształcony przez kredyt bankowy na natychmiast płatny pieniądz.
Może go zdyskontować jego wystawca oraz każdy kolejny posiadacz. Przyjmowane przez banki weksle to głównie weksle handlowe (wynikające z działalności gospodarczej) oraz weksle finansowe (wynikające przykładowo z udzielonej pożyczki pieniężnej).
Weksle składane do dyskonta powinny być podpisane przez co najmniej dwa podmioty gospodarcze - odpowiedzialne materialnie, z podanym terminem płatności i płatne w oddziałach banku, w których dłużnicy mają swoje rachunki.

Kredyt gotówkowy - Kredyt, który można przeznaczać na dowolny cel, np. zakup mebli, na remont mieszkania itp. Ma więc on w znacznej mierze charakter kredytu na zakupy ratalne.
Wysokość kredytu uzależniona jest od stałych miesięcznych dochodów pożyczającego, jeśli zabezpieczeniem jest tylko poręczenie. Spłata - jednorazowa lub w ratach, w okresie nie  dłuższym niż 2 lata.

Kredyt hipoteczny - Kredyt budowlano-mieszkaniowy lub mieszkaniowy, którego celem jest sfinansowanie budowy bądź zakupu domu, mieszkania, działki lub innej nieruchomości na rynku pierwotnym lub wtórnym. Zabezpieczeniem kredytu jest ustanowiona hipoteka na nieruchomości. Kredyt hipoteczny jest kredytem długoterminowym. Ma charakter inwestycyjny. Zapis hipoteczny, czyli hipoteka powstaje przez wpis do księgi wieczystej nieruchomości, prowadzonej przez sądy rejonowe. Przed udzieleniem kredytu bank analizuje wstępne inwestycje zamierzone przez kredytobiorcę pod kątem realności przewidywanych efektów ekonomicznych. To kredyt przeznaczony na sfinansowanie inwestycji w nieruchomości, zabezpieczony hipoteką na nieruchomości stanowiącej własności kredytobiorcy.
Cechą wyróżniającą tę formę kredytu jest właśnie wpis rejestrujący w księdze wieczystej obciążenie nieruchomości, umożliwiający kredytodawcy zaspokojenie swych roszczeń w razie odmowy spłaty kredytu przez dłużnika w drodze sprzedaży nieruchomości nawet wówczas, gdy nieruchomość zmieni właściciela.
Kredyt hipoteczny przeznaczony jest przede wszystkim na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych w drodze zakupu lub remonty mieszkania, adaptacji lokali użytkowych na cele mieszkaniowe, dopłaty związanej ze zmianą domu lub mieszkania, a także uzupełnienie wkładu budowlanego w spółdzielni mieszkaniowej lub firmie deweloperskiej.

Kredyt inwestycyjny - Jest przeznaczony na finansowanie nakładów gospodarczych, których celem jest tworzenie nowych lub powiększenie już istniejących środków trwałych. Kredyty inwestycyjne funkcjonują jako kredyty średnio i długoterminowe.

• Na rachunku bieżącym - łączy się z powstaniem debetu na rachunku bieżącym kredytobiorcy. Może występować w formie kredytu obrotowego, który jest kredytem krótkoterminowym albo w postaci kredytu kasowego, który jest na kilka dni. Kredyty w rachunku bieżącym udzielane są, kiedy tym, którzy w danym banku mają rachunek bieżący i ten rachunek przez ściśle określony czas nie jest rachunkiem suchym.

• Na rachunku kredytowym – udziela się poprzez otwarcie dla kredytobiorcy rachunku kredytowego. Może zostać on nadany jako:
  • kredyt docelowy przeznaczony na finansowanie określonej transakcji i jest to kredyt nieodmienialny,
  • kredyt przeznaczony na pokrycie wymagalnych zobowiązań i występuje, gdy występują krótkoterminowe trudności płatnicze,
  • linia kredytowa – jest to limit, który w ramach określonego w umowie limitu można sfinansować wiele transakcji. Limit kredytowy może mieć charakter odnawialny albo nieodnawialny.

Kredyt otwarty - Udzielany jest na podstawie umowy zawieranej na okres od kilku miesięcy do jednego roku. Upoważnia on klienta do wystawiania dyspozycji płatniczych i zobowiązuje bank do zapłaty dokumentów płatniczych, których płatnikiem jest kredytobiorca. Jest to kredyt krótkoterminowy odnawialny, wywołujący powstanie salda debetowego rachunku bieżącego. Spłata kredytu następuje automatycznie z wpływów na dany rachunek.

Kredyt płatniczy - (zwany też kasowym, przejściowym) udzielany jest   w związku z przejściowym brakiem środków na rachunku na pokrycie bieżących płatności. Kredyt ten wywołuje przejściowe powstanie salda debetowego na danym rachunku. Saldo to powinno być zlikwidowane w najbliższych dniach z bieżących wpływów. W umowie o ten rodzaj kredytu bank ustala górny pułap oraz maksymalny okres ciągłego występowania zadłużenia w tej formie. Kredyt ten jest o tyle korzystny dla kredytobiorcy, iż łagodzi skutki nierównomiernego wpływu należności i nie jest konieczne każdorazowe ubieganie się o jego przyznanie.

Kredyty hipoteczne - Kredyt hipoteczny too kredyt udzielany zwykle na  cele inwestycyjne, średnio- lub długoterminowy, a jego charakterystyczną cechą jest zabezpieczenie hipoteczne. Wiąże  ono gwarancję jego spłaty z określoną nieruchomością, co pozwala bankom na zaspokojenie roszczeń z tej nieruchomości nawet wówczas gdy zmieni ona właściciela. Właściciel nieruchomości może ją zbywać i dodatkowo obciążać długami, co jednak nie pozbawia banku pierwszeństwa w zaspokajaniu jego roszczeń.

Kredyty lombardowe - Jest to kredyt udzielany pod zastaw papierów wartościowych, towarów i przedmiotów wartościowych. Cechą charakterystyczną jest tu posiadanie przez bank przedmiotu zastawu i w związku z tym tego rodzaju kredyty są zazwyczaj udzielane pod zastaw papierów wartościowych, co nie sprawia bankom trudności w ich przechowywaniu. Banki udzielają pożyczek lombardowych na okres od 7 dni do 3 miesięcy. Zabezpieczeniem tych pożyczek mogą być bony i książeczki PKO lub blokada środków pieniężnych na rachunkach złotowych i walutowych, ponadto bank przyjmuje kosztowności w postaci wyrobów ze złota i platyny, sztabki złota oraz złote monety.

Kredyty obrotowe - To kredyty przeznaczone na bieżące potrzeby związane z prowadzona działalnością gospodarczą np. zakup towarów czy surowców. Są to kredyty krótko i średnioterminowe, z terminem wykorzystania do 12 miesięcy.